Το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα σήμερα και η στάση του ΚΚΕ

Το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα σήμερα και η στάση του ΚΚΕ

Τρίτο μέρος

Η αναγνώριση της επικαιρότητας και ρεαλιστικότητας του σοσιαλισμού

Είναι υποχρέωση του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, όλων των ΚΚ να συμμετάσχουν στη συζήτηση για να απαντηθούν τα ερωτήματα που προκύπτουν από τη διαδικασία της αντεπανάστασης στην ΕΣΣΔ και στις χώρες της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης. Αναφέρει η Εισήγηση της ΚΕ στο 18ο Συνέδριο του ΚΚΕ:«Είναι αδύνατο ένα κομμουνιστικό κόμμα να δρα σήμερα με τη μεγαλύτερη δυνατή αποτελεσματικότητα, να έχει επιστημονικά επεξεργασμένη επαναστατική στρατηγική, να δίνει απαντήσεις σε μεγάλα ερωτήματα, βάζοντας στο ράφι τη θετική και αρνητική πείρα της Σοσιαλιστικής επανάστασης και οικοδόμησης»⁵.

Βεβαίως, για τη συμμετοχή στη συζήτηση υπάρχουν ορισμένα προαπαιτούμενα:

-- Πρώτ' απ' όλα, η στάση που κρατούν τα ΚΚ απέναντι στο σοσιαλισμό που οικοδομήθηκε τον 20ό αιώνα, η αναμέτρηση με τις συκοφαντικές επιθέσεις των αστικών και των οπορτουνιστικών δυνάμεων που συντάσσονται μαζί τους, η κριτική αποτίμηση των λαθών και παραλείψεων που οδήγησαν στην αντεπανάσταση, αλλά και η τοποθέτησή τους απέναντι στη σοσιαλιστική προοπτική.

-- Η υπεράσπιση των κατακτήσεων της μεγάλης Σοσιαλιστικής Οχτωβριανής Επανάστασης, του πρώτου ιστορικού εγχειρήματος της εργατικής τάξης να οικοδομήσει τη δικιά της εξουσία και κοινωνία, να καταργήσει την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, με κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής, κεντρικό σχεδιασμό και τον εργατικό - κοινωνικό έλεγχο. Η αναγνώριση ότι έγινε πραγματικότητα η ιστορική δυνατότητα η οικονομική ανάπτυξη να ικανοποιεί τις κοινωνικές ανάγκες με την εξασφάλιση του δικαιώματος της δουλειάς για όλους τους ικανούς προς εργασία, τη δωρεάν Υγεία, Πρόνοια, Παιδεία, τα ασφαλιστικά δικαιώματα, το λαϊκό Πολιτισμό και Αθλητισμό. Η αναγνώριση της συμβολής του σοσιαλιστικού συστήματος στην αντιιμπεριαλιστική πάλη, την πάλη για την ειρήνη, για την κατάργηση της αποικιοκρατίας.

-- Είναι προϋπόθεση η αντιπαράθεση με την παραχάραξη της Ιστορίας, την προσπάθεια ταύτισης του κομμουνισμού με το φασισμό, για να σβηστεί από την ιστορική μνήμη ο τιτάνιος αγώνας του ΚΚΣΕ, των μπολσεβίκων, του σοβιετικού λαού και η νίκη τους κατά του φασίστα επιδρομέα που στοίχισε πάνω από 20 εκατομμύρια νεκρούς, εκατομμύρια τραυματίες, ανυπολόγιστες υλικές καταστροφές. Το μέτωπο ενάντια στη «σταλινολογία» είναι μέτωπο υπεράσπισης της περιόδου στην οποία διαμορφώθηκαν οι βάσεις της σοσιαλιστικής οικοδόμησης.

Είναι καθαρό ότι στη συζήτηση αυτή δε χωράνε «όσοι εγκατέλειψαν αυτό το δρόμο, πριν τη νίκη της αντεπανάστασης και μετά, στο όνομα της ανανέωσης, οδηγήθηκαν τελικά στην υποβάθμιση έως και άρνηση της πάλης για το σοσιαλισμό»⁶.

Είναι αναγκαία η κριτική εξέταση να εστιάσει στο ζήτημα της ανάπτυξης και κυριαρχίας των οπορτουνιστικών παρεκκλίσεων στα ΚΚ που βρίσκονταν στην εξουσία, παρεκκλίσεις που τελικά οδήγησαν στη μετατροπή αυτών των κομμάτων από κόμματα της επανάστασης σε κόμματα της αντεπανάστασης και της καπιταλιστικής παλινόρθωσης.

Η αδυναμία ενσωμάτωσης συμπερασμάτων από τη σοσιαλιστική οικοδόμηση στον 20ό αιώνα και από την πορεία του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος είναι έκδηλη στα προγράμματα και τη στρατηγική πολλών ΚΚ. Πολλά είναι τα ΚΚ που δεν κατάφεραν ακόμα να προσαρμόσουν τη στρατηγική τους στις σύγχρονες συνθήκες, να επικεντρωθούν στην πάλη για το σοσιαλισμό. Διατηρούνται στρατηγικές επεξεργασίες περασμένων χρόνων, παραμένουν στόχοι για «ενδιάμεσα στάδια» ανάμεσα στο σοσιαλισμό και τον καπιταλισμό, στόχοι «αντιμονοπωλιακών» κυβερνήσεων με διαχειριστικό περιεχόμενο.

Η συζήτηση αυτή είναι κρίσιμη, γιατί η παραπάνω καθυστέρηση μεταξύ άλλων αγνοεί και ορισμένες αντικειμενικές εξελίξεις που έχουν συντελεστεί: Ο καπιταλισμός αναπτύχθηκε παραπέρα, ενισχύθηκαν τα μονοπώλια, επεκτάθηκαν και δυνάμωσαν οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής και παράλληλα αυξήθηκε ακόμα και σε ορισμένες σχετικά πιο καθυστερημένης ανάπτυξης χώρες η εργατική τάξη, έχουν ωριμάσει σε σχέση με παλιότερα χρόνια ακόμα περισσότερο οι υλικές προϋποθέσεις για το σοσιαλισμό. Η ενσωμάτωση στο ιμπεριαλιστικό σύστημα, στις ιμπεριαλιστικές ενώσεις οξύνει τις αντιθέσεις, τη βασική αντίθεση, κάνει πιο ώριμο το έδαφος για την επίλυσή της.

Η αντίθεση στις ανισότιμες σχέσεις στο ιμπεριαλιστικό σύστημα, στην ισχυρή παρουσία του πολυεθνικού κεφαλαίου σε ορισμένα κράτη, πρέπει να αποκτάει αντιιμπεριαλιστικό, αντικαπιταλιστικό περιεχόμενο, ξεπερνώντας θέσεις που συντάσσονται με την ισχυροποίηση ορισμένων τμημάτων του εγχώριου κεφαλαίου και την αντίστοιχη αναβάθμιση της χώρας τους στο ιμπεριαλιστικό σύστημα.

Η επεξεργασία του ΚΚΕ μπορεί να συμβάλει στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, στην ανάπτυξη του προβληματισμού. Οπως διατυπώνεται και στο Πρόγραμμα του Κόμματος «Ο Ελληνικός λαός θα απαλλαγεί από τα δεσμά και τις συνέπειες της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης, της ιμπεριαλιστικής καταπίεσης και εξάρτησης, όταν η εργατική τάξη, με τους συμμάχους της, πραγματοποιήσει τη σοσιαλιστική επανάσταση και προχωρήσει στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού»⁷.

Η αντιμετώπιση της αντιιμπεριαλιστικής αντιμονοπωλιακής δημοκρατικής γραμμής πάλης, ως του δρόμου που βοηθάει ν' αλλάξει ο συσχετισμός των δυνάμεων, να γίνει η προσέγγιση και κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις να πραγματοποιηθεί το πέρασμα στο σοσιαλισμό, είναι, βασικός όρος για τη διαμόρφωση τακτικής που θα υπηρετεί τη στρατηγική.

Πολλά είναι τα κομμουνιστικά κόμματα που προβληματίζονται για τη σχέση εθνικού - διεθνικού στην ταξική πάλη. Βεβαίως, οι αντεπαναστατικές αλλαγές, η αλλαγή του συσχετισμού των δυνάμεων υπέρ του ιμπεριαλισμού ενίσχυσαν την επίδραση του διεθνούς παράγοντα, αυτό όμως δεν ακυρώνει τη σημασία των εσωτερικών αντιθέσεων και συνθηκών που εκπληρώνουν τον κύριο ρόλο στην ταξική πάλη, στην επαναστατική διαδικασία.

Η ανισόμετρη ανάπτυξη διαμορφώνει και διαφορετικό επίπεδο ωρίμανσης των οικονομικών και πολιτικών προϋποθέσεων για το πέρασμα στο σοσιαλισμό, καθιστώντας πολύ επίκαιρη τη δοκιμασμένη λενινιστική θέση για τον αδύνατο κρίκο.

Σύγκρουση με όλες τις ιμπεριαλιστικές ενώσεις

Συνεπής αντιιμπεριαλιστική πάλη είναι αυτή που στρέφεται ενάντια στον ιμπεριαλισμό ως σύστημα, δηλαδή στον καπιταλισμό στο ανώτατο στάδιο ανάπτυξής του. Συνεπώς, πρέπει να στρέφεται ενάντια στο σύνολο των ιμπεριαλιστικών ενώσεων και οργανισμών. Η ενδυνάμωση αυτής της γραμμής πάλης είναι υπόθεση του κομμουνιστικού κινήματος. Είναι ιδιαίτερα υπόθεση των ΚΚ της Ευρώπης η διαμόρφωση κινήματος σύγκρουσης και ρήξης με την ΕΕ.

Πρέπει να αντιμετωπιστεί στο κομμουνιστικό κίνημα - και όχι μόνο το ευρωπαϊκό - η λογική που αντιμετωπίζει την ΕΕ ως το μικρότερο κακό, ως οργανισμό που αντιτίθεται στις ΗΠΑ και το NATO. Μια τέτοια τοποθέτηση παροπλίζει το εργατικό λαϊκό κίνημα, εγκλωβίζει σε αυταπάτες για φιλολαϊκή εξέλιξη της ΕΕ με μια δήθεν αλλαγή του συσχετισμού στο εσωτερικό της προς όφελος των «αντινεοφιλελεύθερων» δυνάμεων. Τα κομμουνιστικά κόμματα που τάσσονται υπέρ της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ακόμα και όταν καθορίζουν τη στάση τους υπό την πίεση εκβιαστικών διλημμάτων, είναι ανάγκη να προβληματιστούν βαθύτερα, να πάρουν υπόψη τους ότι η ιμπεριαλιστική επιθετικότητα εντείνεται και θα ενταθεί περισσότερο το επόμενο διάστημα λόγω και της οικονομικής κρίσης.

Η Ευρωπαϊκή Ενωση αποτελεί προωθημένη συμμαχία ιμπεριαλιστικών κρατών. Η δημιουργία της προέκυψε από την ανάγκη των ευρωπαϊκών μονοπωλίων να διευρύνουν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα σε μια ενιαία αγορά, ν' ανοιχτούν σε νέα πεδία κερδοφορίας με όρους ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας σε σχέση με τα αμερικανικά και ιαπωνικά μονοπώλια. Οι αναδιαρθρώσεις που μειώνουν την τιμή της εργατικής δύναμης και χειροτερεύουν την κατάσταση της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων, κατά των φτωχών αγροτών μέσα από την εφαρμογή της κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), η θεσμική κατασταλτική θωράκιση απέναντι στο εργατικό λαϊκό κίνημα με διαμόρφωση ισχυρότερων θεσμών χειραγώγησης και ενσωμάτωσης, δεν αποτελούν επιλογές ενός συγκεκριμένου συσχετισμού στο εσωτερικό της, αλλά πηγάζουν από τον ίδιο το σκοπό της δημιουργίας της.

Αυτή η στρατηγική υπηρετείται από την ιδρυτική Συνθήκη του Μάαστριχτ με τις περίφημες 4 ελευθερίες της, επιβεβαιώθηκε πρόσφατα τόσο στη στρατηγική της Λισαβόνας του 2000 και την αναθεώρηση του 2005, όσο και στο πρόσφατο Ευρωπαϊκό Σχέδιο Ανάκαμψης από την οικονομική κρίση.

Ο ιμπεριαλιστικός χαρακτήρας της Ευρωπαϊκής Ενωσης αποδεικνύεται και από την Κοινή Εξωτερική Πολιτική, από την Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Αμυνας, τους πολέμους, τις επεμβάσεις στο πλευρό των ΗΠΑ και του NATO.

Ταυτόχρονα, στο φόντο της οικονομικής κρίσης οξύνονται και οι αντιθέσεις σε σχέση με το μοίρασμα των αγορών, την αναδιάταξη των διεθνών συμμαχιών, ανάμεσα σε μια σειρά χώρες της ΕΕ (π.χ. Γερμανία) και τις ΗΠΑ, χωρίς ν' αλλάξει ο ιμπεριαλιστικός χαρακτήρας της ΕΕ.

Πρέπει ιδιαίτερα να γκρεμιστούν οι αυταπάτες, τόσο σε μια σειρά ΚΚ όσο και σε μια σειρά εθνικοαπελευθερωτικά, αντικατοχικά και αντιιμπεριαλιστικά κινήματα άλλων περιοχών του πλανήτη (Μ. Ανατολής, Αφρικής, Λ. Αμερικής), σε σχέση με το ρόλο της ΕΕ σε διεθνή ζητήματα. Η ΕΕ ούτε θέλει ούτε μπορεί να συμβάλει στην επίλυση μιας σειράς διεθνών ζητημάτων, όπως το Παλαιστινιακό ή το Κυπριακό, προς όφελος των λαών. Είναι συνένοχη των εγκλημάτων του Ισραήλ, ταυτίζοντας το θύμα με το θύτη. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις αρχές του 2009, κατά τη διάρκεια της επίθεσης των Ισραηλινών στη Λωρίδα της Γάζα, αναβάθμισε τις σχέσεις με το Ισραήλ. Σε σχέση με το Κυπριακό, η Ευρωπαϊκή Ενωση στήριξε το «σχέδιο Ανάν» που ολοκληρώνει τη διχοτόμηση της Κύπρου, η οποία ξεκίνησε με την τουρκική εισβολή και κατοχή σημαντικού τμήματος του κυπριακού κράτους.

Η κοινή παρέμβαση 21 Κομμουνιστικών Κομμάτων για τις ευρωεκλογές έχει μεγάλη σημασία και δείχνει το δρόμο, εντείνοντας τη διαπάλη με τις δυνάμεις της οπορτουνιστικής εκδοχής του ευρωμονόδρομου.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

Σημειώσεις:

5. Εισήγηση της ΚΕ του ΚΚΕ στο 18ο Συνέδριο για το πρώτο θέμα, ΚΟΜΕΠ, τ. 2/2009 σελ. 15.

6. Εισήγηση της ΚΕ του ΚΚΕ στο 18ο Συνέδριο για το πρώτο θέμα, ΚΟΜΕΠ, τ. 2/2009 σελ. 15.

7. Πρόγραμμα του ΚΚΕ, ειδική έκδοση της ΚΕ του ΚΚΕ, σελ. 250.

Του
Γιώργου ΜΑΡΙΝΟΥ