Ολυμπιακά παραμύθια - 8. Η ολυμπιακή ειρήνη

Ολυμπιακά παραμύθια - 8. Η ολυμπιακή ειρήνη 
 Κοντά σε όλα τα ολυμπιακά παραμύθια, στα οποία αναφερθήκαμε στα προηγούμενα σημειώματα, δεν μπορούμε να μη προσθέσουμε και το παραμύθι τής "ολυμπιακής ειρήνης". Πρόκειται για ένα καραμπινάτο ιστορικό ψεύδος, πάνω στο οποίο τόση και τόση σπέκουλα γίνεται ίσαμε τις μέρες μας. Προφανώς, πρόκειται για εσκεμμένη διαστρέβλωση της ιστορικής αλήθειας περί της "ολυμπιακής εκεχειρίας", που κι αυτή παραβιάστηκε πάμπολλες φορές.

 Κατ' αρχάς και ο πλέον ηλίθιος καταλαβαίνει ότι άλλο πράγμα η ειρήνη και άλλο η εκεχειρία. Η αλήθεια είναι ότι ποτέ οι ολυμπιακοί αγώνες δεν έγιναν αφορμή να υπογραφεί ειρήνη σε οποιονδήποτε πόλεμο. Απλώς, επί κάποιες ολυμπιάδες (*), οι διοργανωτές έστελναν "κήρυκες" σε ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο, οι οποίοι προανάγγελαν τους αγώνες και καλούσαν τους πάντες σε τρίμηνη εκεχειρία πριν και κατά την διάρκειά τους. Η εν λόγω εκεχειρία αποτελεί προϊόν τής συμφωνίας των βασιλέων τής Ήλιδας (Ίφιτος) και της Πίσας (Κλεοσθένης), την οποία συνυπέγραψαν ωε εγγυητές και οι Σπαρτιάτες (Λυκούργος).

 Ο λόγος αυτής της εκεχειρίας ήταν προφανής και, βεβαίως, δεν έχει καμμία σχέση με τα "υψηλά ιδεώδη" και το "αθάνατο πνεύμα" των αγώνων. Όπως είναι γνωστό, ο ελλαδικός χώρος σπαρασσόταν κατά την αρχαιότητα από πολυαίμακτες συγκρούσεις μετααξύ διαφόρων πόλεων. Ως εκ τούτου, το να φτάσει κάποιος αθλητής ή -πολύ περισσότερο- θεατής στον χώρο των αγώνων, διασχίζοντας περιοχές όπου γίνονταν πόλεμοι, συνιστούσε μεγάλη περιπέτεια και λειτουργούσε αποτρεπτικά. Οι διοργανωτές, λοιπόν, χρειάζονταν μια τέτοια εκεχειρία για την επιτυχία των αγώνων.

 Από την άλλη, οι ηλείοι είχαν καταφέρει (με σχετικές "θεϊκές" εντολές των διαφόρων μαντείων) να αναδείξουν την περιοχή τους ως "ουδέτερη" (κάτι σαν την σημερινή Ελβετία, ας πούμε) και τον χώρο τής Ολυμπίας ως "ιερά ζώνη τού Διός". Μιλάμε, δηλαδή, για μια αποστρατοποιημένη περιοχή. Επειδή, όμως, προκειμένου να γλιτώσεις από τα ποντίκια, "καλό 'ναι το ευχέλαιο, μα πάρε και μια γάτα", οι διοργανωτές ανέθεσαν ρόλο προστάτη τής εκεχειρίας στους σπαρτιάτες. Παρά ταύτα:

 - Το 668 π.Χ., ο βασιλιάς της Πίσας Πανταλέων κάλεσε τον τύραννο του Άργους Φείδωνα να χτυπήσει τους ηλείους, ώστε να αναλάβει η Πίσα την διεξαγωγή των αγώνων. Έτσι, οι 34οι ολυμπιακοί αγώνες διοργανώθηκαν από τους πισαίους. Τέσσερα χρόνια αργότερα, λίγο πριν τους 35ους αγώνες τού 664 π.Χ., οι ηλείοι ανέτρεψαν την κατοχή των πισαίων και ανέλαβαν πάλι την διεξαγωγή των αγώνων.

 - Το 420 π.Χ. κι ενώ μαινόταν ο πελοποννησιακός πόλεμος, οι σπαρτιάτες (προστάτες τής εκεχειρίας, μη το ξεχνάμε!) έστειλαν χίλιους άνδρες στην Ήλιδα για να καταλάβουν το Λέπραιο, το οποίο είχε πάει με την πλευρά των αθηναίων. Οι ηλείοι φοβήθηκαν για την ομαλή διεξαγωγή των επικείμενων αγώνων και ζήτησαν από το μαντείο την βοήθεια των θεών. Πράγματι, ο θεός Απόλλωνας αποφάσισε να καταβάλουν οι σπαρτιάτες 200 μνες πρόστιμο για κάθε στρατιώτη που συμμετείχε στην εκστρατεία κατά του Λέπραιου, αλλιώς η Σπάρτη δεν θα έπαιρνε μέρος στους αγώνες. Το ποσό των 200.000 μνων ήταν αστρονομικό κι έτσι οι σπαρτιάτες αθλητές αποκλείστηκαν για χρόνια από τους αγώνες.

 - Το 404 π.Χ. ο πελοποννησιακός πόλεμος τελείωσε και ο βασιλιάς τής Σπάρτης Άγις χύμηξε κατά των ηλείων για να ξεπλύνει την ντροπή τού 420 π.Χ. Αφού μπήκε, λοιπόν, στην Ολυμπία και πρόσφερε επιδεικτικά θυσία μέσα στον ιερό χώρο, όρμησε σ' ολόκληρη την περιοχή κατακαίοντας τα δάση και συλλαμβάνοντας χιλιάδες αιχμαλώτων ("επορεύετο κόπτων και καίων την χώραν και υπέρπολλα μεν κτήνη, υπέρπολλα δε ανδράποδα ηλίσκετο εκ της χώρας" - Ξενοφών, "Ελληνικά", Γ', 2, 26). Τότε, οι άρχοντες της Ήλιδας έβγαλαν απόφαση σύμφωνα με την οποία ο αποκλεισμός των σπαρτιατών από τους αγώνες και το πρόστιμο που είχε επιβληθεί λόγω της εισβολής στο Λέπραιο ήσαν...παράνομα (παράνομη η απόφαση τού θεού!). Έτσι, οι σπαρτιάτες ξαναγύρισαν στους αγώνες. Σε αντάλλαγμα, ο κατακτητής Άγις παρεχώρησε την διοργάνωση των αγώνων στους ηλείους.

 - Το 365 π.Χ. οι πισαίοι επανέρχονται. Συμμαχούν με τους αρκάδες, νικούν τους ηλείους και αναλαμβάνουν την διοργάνωση της επόμενης χρονιάς κατά τα γνωστά: διακήρυξη εκεχειρίας κλπ. Όμως, κατά την διάρκεια των αγώνων, οι ηλείοι μπήκαν αιφνιδιαστικά στο στάδιο και η "ιερά Άλτις" έγινε πεδίο σύγκρουσης. Τελικά, οι ηλείοι ηττήθηκαν, οι αρκάδες λεηλάτησαν τους θησαυρούς της Ολυμπίας και οι αγώνες διακόπηκαν οριστικά.

 Αυτά είναι μερικά μόνο χαρακτηριστικά ιστορικά περιστατικά ολυμπιακής..."ειρήνης". Οι ολυμπιακοί αγώνες διεξάγονταν κανονικώτατα κατά την διάρκεια του πολυαίμακτου πελοποννησιακού πολέμου (431-404), του ολυνθιακού πολέμου (382-379), των δυο μεσσηνιακών πολέμων (743-724 και 685-668), του Ληλάντιου πολέμου (710-650), των τριών πρώτων ιερών πολέμων (595-585, 449-448 και 356-346), του σαμιακού πολέμου (440-439), του κορινθιακού πολέμου (395-386), των θηβαϊκών πολέμων (371-362), του συμμαχικού πολέμου (357-355), του Χρεμωνίδειου πολέμου (267-261), του Κλεομενικού πολέμου (229-222) κλπ κλπ., για να μην αναφερθούμε στις αμέτρητες "ξεκάρφωτες" συγκρούσεις από τις οποίες ποτέ δεν είχε έλλειψη τούτος ο τόπος.

 Αν μετά από όλα αυτά υπάρχουν ακόμη κάποιοι ανιστόρητοι, οι οποίοι αρέσκονται να "ζουν τον μύθο τους στην Ελλάδα" και να βαυκαλίζονται με ανύπαρκτα ιδεώδη, πρόβλημά τους και...καλά ξυπνητούρια!