ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΙΑΚΩΒΙΔΗΣ Ο ζωγράφος της παιδικής ηλικίας

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΙΑΚΩΒΙΔΗΣ

Ο ζωγράφος της παιδικής ηλικίας

«Τα πρώτα βήματα» (1892)

Στον ζωγράφο Γεώργιο Ιακωβίδη (1853-1932), πρώτο διευθυντή της Εθνικής Πινακοθήκης και διευθυντή της Σχολής Καλών Τεχνών, αφιερώνεται η έκθεση που φιλοξενείται στην Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλέξανδρου Σούτζου. Διακόσιοι περίπου πίνακες καλύπτουν όλο το φάσμα της δημιουργίας του, από τα πρώτα σπουδαστικά του έργα (γύρω στο 1875), έως το τέλος του (1932). Η έκθεση ξεκινά από τα έργα της μαθητείας στο Σχολείο των Τεχνών της Αθήνας, συνεχίζει με τις μυθολογικές σκηνές των πρώτων χρόνων των σπουδών του στο Μόναχο και καταλήγει στη χαρακτηριστική ηθογραφική ζωγραφική του, με θέματα από την ειδυλλιακή ζωή της οικογένειας. Παράλληλα, εκτίθενται προσωπογραφίες, νεκρές φύσεις και τοπία, τα οποία δημιουργούσε στο περιθώριο της ηθογραφίας. Την παρουσίαση ολοκληρώνουν σχέδια, εικονογραφήσεις, γλυπτά, μετάλλια και νομίσματα.

Γεννημένος στη Λέσβο το 1853, ο Γ. Ιακωβίδης έδειξε από μικρός την κλίση του στη ζωγραφική. Το 1870 εγκαθίσταται στην Αθήνα, όπου για επτά χρόνια (1870-1877) φοιτά στο «Σχολείον των Τεχνών» με δασκάλους τον Βικέντιο Λάντσα και τον Νικηφόρο Λύτρα. Τελειώνοντας τις σπουδές του, φεύγει, με υποτροφία, για το Μόναχο. Εκεί, μαζί με τους Ν. Γύζη, Ν. Λύτρα, Κ. Βολανάκη και άλλους επιφανείς Ελληνες ζωγράφους, δημιουργούν τη «Σχολή του Μονάχου».

Οπως αναφέρει η επιμελήτρια της έκθεσης Ολγα Μεντζαφού, «στη δεκαετία 1891-1900 ο ρόλος του φωτός απέκτησε έναν ιδιάζοντα χαρακτήρα στο έργο του, στο οποίο κυριάρχησε η έντονη αντίθεση σκιερών και φωτεινών με τονισμό των περιγραμμάτων στα σημεία που πέφτει το φως, στοιχεία που είχαν ήδη επισημανθεί στα έργα των Γερμανών Ιμπρεσιονιστών. Συγχρόνως τη δεκαετία αυτή, στην απεικόνιση προσώπων του οικείου περιβάλλοντός του, απομακρύνθηκε από τη συμβατή προσωπογραφία και ζωγράφισε τις μορφές "εν υπαίθρω" όπως σημειώνει ο ίδιος».

«Μητρική στοργή» (1889)

Με την επιστροφή του στην Ελλάδα, η ενασχόλησή του τόσο στην Εθνική Πινακοθήκη όσο και στη Σχολή Καλών Τεχνών απορρόφησε μεγάλο μέρος της δραστηριότητάς του. Ετσι, η θεματογραφία του περιορίζεται κατά κύριο λόγο σε προσωπογραφίες και νεκρές φύσεις και πολύ λιγότερο στις συνθέσεις.

«Ο Ιακωβίδης για τριάντα περίπου χρόνια διευθυντής της Εθνικής Πινακοθήκης ή καθηγητής της Σχολής Καλών Τεχνών», σημειώνει η Ολγα Μεντζαφού, «έπαιξε κυρίαρχο ρόλο στη διαμόρφωση του καλλιτεχνικού κλίματος της εποχής του. Εκφραστής του πνεύματος που κυριαρχούσε στην καλλιτεχνική ζωή του Μονάχου με τις διάφορες τάσεις που είχαν αναπτυχθεί εκεί και τις μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις, άριστος σχεδιαστής, ικανότατος χειριστής του χρώματος και εκ φύσεως προσηνής, μετέδωσε στους μαθητές του τις γνώσεις του, οι οποίες διαφαίνονται στο έργο του, παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι από αυτούς ακολούθησαν εντελώς διαφορετικούς δρόμους από το δάσκαλό τους».

Ο Γ. Ιακωβίδης μας άφησε παρακαταθήκη περισσότερα από 200 έργα, τα περισσότερα ενυπόγραφα και χρονολογημένα. Ισως, το πιο διάσημο από αυτά είναι η «Παιδική συναυλία» (1900). Από τις παιδικές σκηνές, σημειώνουμε ακόμα τον «Κακό εγγονό» (1884), το «Κτένισμα» (1886), τα «Πρώτα βήματα» (1892), τον «Χαϊδεμένο» (1890). Στις μυθολογικές και ιστορικές σκηνές ανήκουν τα έργα: «Κρέουσα», «Νοσταλγούσα Ιφιγένεια», «Οχθη ποταμού» κ.ά. Από τις νεκρές φύσεις αναφέρουμε τα «Ρόδια», την «Πιατέλα με όστρακα», τα «Τριαντάφυλλα και κοσμήματα», ενώ στις ηθογραφικές σκηνές ανήκουν η «Κοιμισμένη ανθοπώλις» και ο «Μικρός βιοπαλεστής».

Οπως σημειώνει η διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης, Μαρίνα Λαμπράκη - Πλάκα, «ο Ιακωβίδης οδήγησε τη ζωγραφική της Σχολής του Μονάχου στα ακραία της όρια. Δεν ήταν επαναστάτης. Υπήρξε όμως σπουδαίος τεχνίτης, απαράμιλλος σχεδιαστής. Κυρίως, μας αποκάλυψε με την τέχνη του έναν κόσμο βαθιά ανθρώπινο, πλούσιο σε αισθήματα και συγκινήσεις». Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 30 του Γενάρη.

Η. ΜΟΡΤΟΓΛΟΥ