Τα «καθημερινά» στο Διάστημα

Τα «καθημερινά» στο Διάστημα

Ολες οι καθημερινές φροντίδες του ανθρώπου πάνω στην επιφάνεια του πλανήτη για τη διατροφή και την υγιεινή του, πραγματοποιούνται με πολύ διαφορετικό τρόπο και συχνά πολύ πιο δύσκολα, όταν ο άνθρωπος απελευθερωθεί από τα δεσμά της βαρύτητας. Η πληροφόρηση για τις επανδρωμένες διαστημικές αποστολές επικεντρώνεται συνήθως στους επιστημονικούς στόχους, τα πειράματα και τους διαστημικούς περιπάτους που τυχόν περιλαμβάνουν. Αλλά, αν δεν είχαν λυθούν με κάποιο τρόπο οι βασικές πλευρές της διαβίωσης στο διαστημικό χώρο, τότε οι αποστολές αυτές θα διαρκούσαν ακόμα μόνο μερικές ώρες, όσο δηλαδή και οι πρώτες αποστολές του ανθρώπου στο Διάστημα.

Από την τροφή σε χάπια των αρχών της δεκαετίας του 1960 έχει γίνει μεγάλη πρόοδος. Σήμερα οι κοσμοναύτες μπορούν να έχουν ένα πλήρες σε θερμίδες και θρεπτικά στοιχεία γεύμα, με αρκετή ποικιλία, εμφάνιση που σε πολλές περιπτώσεις θυμίζει την εμφάνιση του ίδιου φαγητού στη Γη, ευχάριστη γεύση και οσμή. Η NASA κατατάσσει τα τρόφιμα σε πέντε κατηγορίες: τα αφυδατωμένα (που διατηρούνται χάρη στην αφαίρεση του νερού), τα θερμοσταθεροποιημένα (που έχουν υποστεί θερμική επεξεργασία για την καταστροφή μικροοργανισμών και ενζύμων), τα τρόφιμα μέτριας υγρασίας (από τα οποία έχει αφαιρεθεί αρκετό νερό ώστε να μην μπορούν να αναπτυχθούν οι μικροοργανισμοί, αλλά να είναι βρώσιμα χωρίς άλλη επεξεργασία), τα φυσικά τρόφιμα (ξηροί καρποί, μπισκότα κτλ.) και το κρέας που έχει μαγειρευτεί, πακεταριστεί και αποστειρωθεί με ακτινοβόληση.

Τα τρόφιμα αυτά συνοδεύονται από καρυκεύματα και άλλα συμπληρώματα πάντα σε ρευστή μορφή (π.χ. πιπέρι σε αιώρηση μέσα σε λάδι, αλάτι διαλυμένο σε νερό κτλ.). Οσον αφορά τα αναψυκτικά είναι όλα συσκευασμένα σε μορφή σκόνης σε μέσα σακούλες με ειδικό καλαμάκι που ασφαλίζει για να μη χύνεται υγρό. Ο λόγος που είναι σε σκόνη είναι οικονομικός, αφού το κόστος ανύψωσης ενός κιλού σε τροχιά είναι πολύ μεγάλο, ενώ από τη στιγμή που εκτοξεύεται το Διαστημικό Λεωφορείο αρχίζει η έκλυση νερού σαν παραπροϊόν από τα στοιχεία μετατροπής χημικής ενέργειας σε ηλεκτρική που διαθέτει το σκάφος. Βέβαια, παρά τις διατροφικές βελτιώσεις, οι κοσμοναύτες έχουν να αντιμετωπίσουν την αλλαγή στην αίσθηση της γεύσης στο Διάστημα, που άλλοτε κάνει τις τροφές να φαίνονται απλώς άγευστες και άλλοτε αηδιαστικές.

Η ζωή πάνω στη Γη, αλλά και στο Διάστημα θέλει και λίγη διασκέδαση (όσο διαφορετική έννοια και αν δίνει κάθε άνθρωπος στη λέξη αυτή). Για τους κοσμοναύτες, οι επιλογές δεν είναι πολλές. Η καθημερινή άσκηση στο διάδρομο ή το ποδήλατο είναι υποχρεωτική και κάποιοι προτιμούν να τη συνδυάζουν με την ανάγνωση ενός καλού λογοτεχνικού βιβλίου. Σε όλους αρέσει να κοιτάζουν τη Γη από τα «φινιστρίνια». Η θέα του πλανήτη μας από ψηλά δεν έχει πάψει να προκαλεί τον ίδιο θαυμασμό και τα ίδια συναισθήματα που προκάλεσε και σ' αυτόν που την αντίκρισε για πρώτη φορά, τον Σοβιετικό κοσμοναύτη Γιούρι Γκαγκάριν. Και βέβαια, μια αναμνηστική φωτογραφία από το Διάστημα πρέπει να εγγράφει το σήμα κατατεθέν: την έλλειψη βαρύτητας. Η «διάταξη αστέρα» και οι κάθε λογής «ανάποδες» φωτογραφίες είναι ο κανόνας.

Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ