Χαρακτικός «κόσμος» του Μ. Αρφαρά

Χαρακτικός «κόσμος» του Μ. Αρφαρά

«Ο όμορφος χορός», λιθογραφία

Αφιερωμένη στην εικαστική έρευνα του Μιχάλη Αρφαρά στο χώρο της πειραματικής χαρακτικής και γενικότερα της πρωτότυπης εικόνας, είναι η έκθεση που φιλοξενείται αυτές τις μέρες στη Δημοτική Πινακοθήκη (Πειραιώς 51). Με τίτλο «Ο χαρακτικός κόσμος του Μιχάλη Αρφαρά», παρουσιάζονται χαλκογραφίες, λιθογραφίες, μεταξοτυπίες στις οποίες έχει εφαρμόσει ο καλλιτέχνης δικές του τεχνικές, αντιπροσωπευτικά δείγματα της πορείας του στη χαρακτική.

Καθηγητής Χαρακτικής στη Σχολή Καλών Τεχνών στο Ανόβερο, θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους νέους Ελληνες χαράκτες. Γεννημένος το 1954 στην Αθήνα, σπούδασε αρχικά σχέδιο και ζωγραφική στην ΑΣΚΤ (1972 - 1974) και από το 1974 συνέχισε τις σπουδές του στη Γερμανία, όπου ειδικεύτηκε στη χαρακτική, στην τέχνη του βιβλίου και στον κινηματογράφο κινουμένων σχεδίων. Το 1983 του απονεμήθηκε ο τίτλος του Meisterschuler, που εκπροσωπεί και το ανώτατο πτυχίο καλλιτεχνικών σπουδών. Το 1987, δημιούργησε δικό του στούντιο πειραματικού φιλμ στο Ανόβερο και τιμήθηκε επανειλημμένα με ευρωπαϊκά βραβεία για το χαρακτικό, εικαστικό και κινηματογραφικό του έργο.

Η έκθεση στη Δημοτική Πινακοθήκη παρουσιάζει την εξέλιξη του καλλιτέχνη σε τρία κεφάλαια. Το πρώτο ξεκινά από το 1985 και φτάνει έως το 1988. Σ' αυτήν την περίοδο ο Μ. Αρφαράς αφοσιώνεται στη μελέτη των εκφραστικών δυνατοτήτων των κλασικών τεχνικών της χαρακτικής τέχνης, αλλά παράλληλα και στην κατανόηση της βαθύτερης σχέσης που υπάρχει ανάμεσα στα διάφορα χαρακτικά είδη γραφής. Από το 1988 και μετά τα χαρακτικά του διατηρούν μεν τα μεγάλα μεγέθη, αλλά εκφράζουν την ιδιαίτερα επίμονη μελέτη του στο χαρακτικό χρώμα και στη συνεργασία των διαφόρων τεχνικών. Στην τρίτη περίοδο, που ξεκινά το 1994, ο καλλιτέχνης υιοθετεί στη γραφή του τη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή, ο οποίος δεν αντικατέστησε τα εκφραστικά του μέσα, αλλά τα εμπλούτισε με τη δυνατότητα δημιουργίας χαρακτικών κύκλων με κινηματογραφικό χαρακτήρα, δηλαδή με γραφή φιλμική.

«Πυκνό δέντρο», χαλκογραφία

Το έργο του Μ. Αρφαρά διακρίνεται για τη δεξιοτεχνία στο χειρισμό των χαρακτικών τεχνικών, καθώς και την εκμετάλλευση των τεχνολογικών και ηλεκτρονικών μέσων αναπαραγωγής της εικόνας.

Οπως επισημαίνει η Εφορος της Πινακοθήκης του δήμου Αθηναίων, Νέλλη Κυριαζή, «Πέραν του ενδιαφέροντος που εντοπίζεται στις τεχνικές κατακτήσεις και επίμονες έρευνες του Μ. Αρφαρά, αυτό που με ευχέρεια διακρίνουμε στο έργο του είναι η συνύπαρξη και η τελική σύμφυρση διαφορετικών στοιχείων και μορφών από διαφορετικούς πολιτισμούς και εκφραστικούς τύπους, με αποτέλεσμα η θεματική του να μεταποιείται σε αποτελεσματικά κριτικά σχόλια και ευανάγνωστους υπαινιγμούς, που αφορούν μια παγκόσμια τάξη ή μάλλον α-ταξία πραγμάτων. Χαρακτηριστικό ήταν το έργο, με το οποίο ο καλλιτέχνης είχε συμμετάσχει στην έκθεση "Προσεγγίσεις ελληνικότητας. Γενιές του '80 και του '90", που παρουσιάστηκε μετά την Πινακοθήκη του δήμου Αθηναίων, στη Σουηδία και το Λουξεμβούργο».

Το προσωπικό εικαστικό του ιδίωμα διαμορφώνεται από τη συγκεκριμένη θεωρητική προσέγγιση του έργου τέχνης ως μυστηριακού ειδώλου, διατυπωμένου, όμως, πλαστικά με σύγχρονα εικονογραφικά μέσα. Οι εικόνες και τα αντικείμενα που κατασκευάζει ο Μ. Αρφαράς, αγγίζουν την περιοχή του φανταστικού της παιδικής και πρωτόγονης ευαισθησίας, όπως και το πνεύμα των βυζαντινών αγιογραφιών, κυρίως των εικόνων, που, σύμφωνα με τον ίδιο, «παραδίδουν την πράξη της απεικόνισης ως πράξη διαμεσολάβησης μεταξύ του ανθρώπου και του θεϊκού στοιχείου. Οι συνδυασμοί των διάφορων πολιτισμικών στοιχείων στα έργα του καλλιτέχνη, γίνονται με μεγάλη ελευθερία πνεύματος. Μορφές και δοξασίες από την αφρικανική ήπειρο συμπλέκονται με ειδώλια της ελληνικής προϊστορίας, με διάθεση αστεϊσμού και ειρωνείας για την παγκόσμια πολιτική - κοινωνική πραγματικότητα. Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 22 Νοέμβρη.

Η.Μόρτογλου